☰
खुसी छैन आज यो मन, हाँस्दैन यो रङ्गीन फूल
मनै चङ्गा नभए’छि जीवन बन्ने रै’छ शूल
प्रियजनको बिछोडले धर्की-धर्की रुन्छ यो मन
निर्जन लाग्छन् कोठा-चोटा, बैरागिँदा लाग्छन् यी वन !
उच्च थिए सपना हाम्रा, लक्ष्य थियो शिखरसम्म
जस्तासुकै कठिनाइ पार गर्ने क्षितिजसम्म
कहाँ लाग्यो, कहाँ दुख्यो, कति गर्याै ऐयाऽआत्था ?
निष्ठुरी त्यो क्रूर मृत्यु किन आयो जस्तो लाग्छ !
‘भेटौँला नि छिट्टै हामी, कोरौँला नि नयाँ बाटो’
भन्दै मुस्काराउँदै हामी छुटेका थ्यौँ, घरैबाट
पत्याउन मुस्किल पर्ने, सहन झन् गाह्रो पर्ने
कस्तो बाटो हिँड्यौ तिमी ? प्रियजन नि शोकमै मर्ने !
दख्खल थियो दर्शन र भौतिकवादी सिद्धान्तमा
मार्क्सवादी सौन्दर्य र समीक्षा-समालोचना
सिर्जना र बौद्धिकता परिचय थियो तिम्रो सरलता,
इमानदारी, गम्भीरता छनक तिम्रो !
आफू कता बिलाई गयौ देखाई हाम्लाई एउटा बाटो
नपुरिने छोड्यौ घाउ, कहिले बस्ला यसमा खाटो
सङ्घर्षमै बित्यो जीवन, अमर तिम्रा विचार छन्
पुस्तक र शोधग्रन्थमा विचारहरू घुलित छन् !
जीवनभरि श्रम, सीप, बौद्धिकता रोप्यौ यहाँ
श्रम–फल लाग्ने बेला फुत्त छोडी गयौ कहाँ ?
शीला आमा, साथीहरू हेरिरा’छन् तिम्रै बाटो
निष्ठुरी र छली रै’छौ झुक्याई हिँड्यौ अर्कै बाटो !
बेलाबेला टोलाइर’न्छु, ‘सर’ भनी बोलाइर’न्छु
तिम्रा मीठा कुरा सम्झी दुवै आँखा डोलाइर’न्छु
आऊ न प्यारा, सहृदयी, स्वाभिमानी स्रष्टा तिमी
सिकाइदेऊ न जीवनगाथा, कहाँ गयौ द्रष्टा तिमी !
मृत्यु जित्ने बौद्धिक योद्धा, कहाँ गयौ–छोडी पीडा
बिदा-मेरो प्यारो गुरु, रुँदै भन्छु-बिदा-बिदा !
दुई दिन बित्यो भन्छन् तर मन छैन अझै ढुक्क
मीठो स्वरले बोलाउँछौ झैँ लागिर’न्छ कुक्क–कुक्क !
(२०८० पुस २७ गते दाङको भालुबाङमा भएको बस दुर्घटनामा परी ज्यान गुमाउन पुगेका माक्सर्वादी चिन्तक, साहित्कार प्रा.डा. ताराकान्त पाण्डेयको सम्झनामा ।)
