काठमाडौं । आगामी प्रमुख दूरसञ्चार सम्मेलनमा हुने छलफलले चन्द्र सञ्चारलाई नियमित गर्ने भविष्यको कामको लागि चरणहरु तय गर्न सक्ने बताईएको छ।

एआईएएको एसेन्ड (ASCEND) सम्मेलन अक्टोबर २३ मा प्यानल छलफलको क्रममा, अन्तर्राष्ट्रिय दूरसञ्चार संघ (आईटीयू) का एक अधिकारीले भने कि विश्व रेडियोसञ्चार सम्मेलन २०२३, वा डब्लुआरसी-२३ मा प्रतिनिधिहरूले सन् २०२७ मा सम्मेलनको लागि एजेन्डामा चन्द्र संचार अर्थात पृथ्वीबाट चन्द्रमामा गरिने संचार प्रणालीको राख्ने निर्णय गर्ने स्पेस डटकमले रिपोर्ट गरेको छ।

“यसले सायद सबैभन्दा चाखलाग्दो प्राविधिक तयारी कार्यको नेतृत्व गर्न गइरहेको छ,” आईटीयूको रेडियोकम्युनिकेशन ब्यूरोका निर्देशक जोआनी विल्सनले भनिन्।

डब्लुआरसी-२३ आउँदो नोभेम्बर २० देखि १५ डिसेम्बरसम्म दुबईमा तय गरिएको छ, जहाँ देशहरूले रेडियो नियमहरूमा परिवर्तनहरू, स्थलीय र भूउपग्रह रेडियो संचारलाई नियन्त्रण गर्ने सन्धि-स्तर सम्झौतामा बहस गर्नेछन्। बैठकले २०२७ मा हुने डब्लुआरसीको लागि एजेन्डा पनि तय गर्नेछ।

उनले आईटीयूले विचार गर्न सक्ने चन्द्र संचार सम्बन्धी विशेष मुद्दाहरूको बारेमा विस्तृत जानकारी दिईनन्, तर अब त्यसलाई विचार गर्ने समय आएको बताइन्। “यदि तपाईंले अन्तरिक्ष अर्थतन्त्र निर्माण गर्न लाग्ने समय सीमालाई हेर्नुभयो भने, तपाईंले देख्न सक्नुहुन्छ कि यो अर्को चरण हो, चन्द्रमाको सतहमा मात्र नभई अन्य ग्रहहरुमा साथै स्पेक्ट्रमको नियमनका लागि भविष्यको दृष्टिकोणको लागि निर्माण ब्लक हो।”

आईटीयूद्वारा जुलाईमा प्रकाशित एक लेखमा, नासामा चन्द्र र मानव स्पेसफ्लाइट स्पेक्ट्रम प्रबन्धक र अन्तरिक्ष संचारमा आईटीयू कार्य समूहको अध्यक्ष क्याथी शामले, चन्द्रमा र वरपर गतिविधिहरूको लागि स्पेक्ट्रमको बढ्दो मागलाई उल्लेख गरिन्। “मिशन प्लानरहरू, इन्जिनियरहरू, वैज्ञानिकहरू, आर्किटेक्टहरू, र नियामक विशेषज्ञहरूले सबै प्रयोगकर्ताहरूको लागि पर्याप्त रेडियो स्पेक्ट्रम पहुँच सुनिश्चित गर्न सँगै काम गर्नुपर्छ,” उनले लेखिन्।

अमेरिकी फेडरल कम्युनिकेसन्स कमिसनले यस बीचमा चन्द्र सञ्चारका लागि स्पेक्ट्रमका लागि आवेदनहरू प्राप्त गरेको प्यानलमा एफसीसीको नयाँ स्पेस ब्यूरोका प्रमुख जुली केर्नीले भनिन्। उनले उद्धृत गरेको एउटा उदाहरण भनेको संचार र नेभिगेसन सेवाहरू प्रदान गर्ने पार्सेक भनिने भूउपग्रहहरूको नेटवर्कको लागि लकहिड मार्टिनको प्रस्ताव हो। क्रिसेन्ट स्पेस सर्भिसेस, लकहिडको नयाँ सहायक कम्पनीले स्याटेलाइटहरू प्रयोग गरेर व्यावसायिक सेवाहरू उपलब्ध गराउने छ।

एफसीसीले चन्द्र सञ्चारको लागि आफ्नो पहिलो इजाजतपत्र जारी गरेको उनले बताईन्। इन्ट्यूटिभ मसिन्स (Intuitive Machines) लाई अक्टोबर ५ मा जारी गरिएको अख्तियारीले चन्द्रमामा आईएम-१ मिसनमा उडान गरिरहेको पहिलो नोभा-सी चन्द्र ल्यान्डरसँग सञ्चारलाई समेट्छ। आईएम-१ नोभेम्बरमा चाँडै लन्च हुने तालिका छ, र यो प्रक्षेपणको एक हप्ता पछि अवतरण हुने र त्यहाँ दुई हप्तासम्म सञ्चालन हुन्छ।