धेरै पहिलेदेखि सबैको चासोको विषय बनेको उत्तर कोरियाका बारेमा संसारभरका मिडियामा विभिन्न खाले धारणाहरु प्रचार हुँदै आएका छन् । खासगरी अमेरिका, युरोप लगायत पश्चिमा मुलुकहरुले यस्तो प्रचार गर्दै आएका छन् ।

लगभग ४ महिना अघि सोही उत्तर कोरियाले उसका विरोधी देशहरु र अन्तराष्ट्रिय जगतमा व्यापक त्रास उत्पन्न गराउने उद्धेश्यले जापान माथि परमाणु क्षेप्यास्त्र प्रहार गरेको हो । खासमा क्षेप्यास्त्र आक्रमण नभई त्रास उत्पन्न गराउने र शक्ति प्रर्दशन गराउने हिसाबले प्रहार गरिएको थियो ।

अमेरिकाले भने उत्तर कोरियालाई आतंकवादको कालोचसूचीमा राख्न चाहेको थियो । उता चीनले पनि उत्तर कोरियालाई कोइला निर्यातमा प्रतिबन्ध लगाएर उत्तर कोरियाको रवैयाको प्रतिरोध गरेको हो । किन हो त उत्तर कोरिया यति धेरै देशहरुको हेला सूचीमा परेको ?

यो कथा जापानमा शुरु हुन्छ, आउनुहोस् इतिहासको यो टुक्राबाट शुरु गरौं । २०० वर्षभन्दा बढि जापानलाई तोकुगावा शोकुनाते अर्थात् सैनिक शासकहरुले शासन गरेका थिए ।

औद्योगिक क्रान्तिपछि यूरोपियन देशहरुको भौतिक विकासको शुरुवात भएको हो । यससँगै एसियन देशहरुलाई यूरोपियन देशहरुले उपनिवेश बनाउने क्रम शुरु भयो । यस्ता उपनिवेशहरु सामन्तवादको राजनैतिक धारणा अनुरुप बनाउने गरिन्थ्यो ।

सन् १८५४ मा जापानमाथी विभिन्न यूरोपियन देशरुको दबाबले गर्दा एकपक्षीय रुपमा धेरै सन्धिहरु गरियो र आफ्नो समुन्द्री तटपनि खोल्न बाध्य पारियो । यसो गरिंदा स्वाभिमानी जापानीहरुले धेरै नै निरीह महसुस गर्न थाले । यसैकारणले होला त्यसको ठिक १३ वर्षपछि तोकुगावा शोकुनातेलाई जापानी जनताले विद्रोह गरेर हटाए ।

त्यसपछि राजा मेजीको शासन अनुरुप जापानको शासन व्यवस्था अघि बढ्न थाल्यो । मेजीले जापानलाई सामन्तवादको त्यो कडीबाट छुटाएर एउटा समृद्ध र पुँजीवादी देश बनाए ।

यसो गर्नका लागि उनले जापानको राजनैतिक र सामाजिक संरचनामा धेरै परिवर्तन गर्नुपरेको थियो । त्यो समयमा कोरिया एउटा सम्पूर्ण कोरिया देशका रुपमा थियो र कोरिया राजनैतिक तरलताको दौडबाट गुज्रिरहेको थियो ।

कोरियाको त्यो कमजोरीमा यूरोपियन शक्ति केन्द्रहरुले केही फाईदा लिनु अगाडि नै जापानले कोरियालाई नियन्त्रण गर्ने योजना बनायो । यिनोई योशिका नामक जापानी सैनिकको नेतृत्वमा जापानले सन् १८७५ मा कोरियाली समुन्द्र तटमा युद्धपोतहरु पठायो । कोरियालाई यस कुराले निकै दबाब उत्पन्न गरायो ।

जापानसित घुँडा टेकेको कोरियाले लगत्तै जापानसँग सन्धि गरेर ३ वटा व्यापार मार्ग जापानसँग खोल्ने निर्णय गर्यो । जापानले कोरियासँग त्यही गर्यो, सायद युरोपियन देशहरुले कोरियालाई जितेको भए त्यसै गर्थे होला । क्रमशः जापानी व्यापारीहरु कोरिया छिर्न थाले । यसरी वैदेशिक व्यापार र वित्तको केन्द्रबिन्दुका रुपमा कोरियालाई प्रयोग गर्न थालियो । यो कुरा धेरैजना कोरियालीलाई मन परेको थिएन । फलस्वरुप धेरैजना जापानी व्यापारी र कर्मचारीहरु माथि हिंसा र हत्या हुन थाल्यो ।

यसको फलस्वरुप जापानी सरकारलाई आफ्ना हतियार सहितका सेना कोरियाली शहरमा राख्न पाउने अधिकार दिइयो ।
जापानलाई कोरिया सम्पूर्ण रुपले आफूमा गाभ्न अब झन् सहज भएको थियो । कोरियाली शहरमा आफ्ना व्यापारीसँगै हतियारधारी सैनिकसमेत भएपछि अब जापानलाई केवल कोरियाली सरकार र सैनिकमाथि आक्रमण गर्ने झिनो कारणमात्र चाहिएको थियो ।

सन् १८९४ मा जापानले त्यो अवसर पायो, जब कोरियाली विद्रोही विरुद्ध आक्रमण गर्ने नाममा जापानले कोरियाली भूमिमा आफ्ना जनता (व्यापारी)को सुरक्षार्थ हतियार चलाउन पायो । कोरियाली शाषकहरु जापानी रवैया देखेर धेरै डराए अनि चीनलाई मद्धतका लागि बोलाए । चीनको मद्धत मागेका जापानले मन पराएनन् र झन् जापानी शाषकहरु कोरियालीसित रिसाए ।

चीनको अप्रत्यक्ष सहयोगका बाबजुद पनि यो युद्ध जापानले जित्यो र सम्पूर्ण कोरिया उपर जापानको नियन्त्रण कायम भयो । तर जापानका लागि एउटा अफ्ठेरो भने आइपर्यो । ती थिइन् रानी मीन । कोरियाकी यी रानीले सदैव जापानी विरुद्ध खरो कदम चालेकी थिइन् । रानीले जापानसँगको युद्ध हारेपछि कोरियाली स्वाभिमानका खातिर रसियासँग सहयोगको अपिल गरिन् । यो कुरा चाल पाएपछि जापानका जेनरलले कोरियाली रानीको हत्या गर्ने योजना बनाए ।

जापानीहरुले सन् १८९५ को अक्टोबर महिनामा रानी मीनको क्रुरतापूर्वक हत्या गरे । जापानीहरुले उनको मृत शरीरलाई प्रमाण नभेट्ने गरि जलाए । त्यस समयमा रानी मीनको उमेर मात्र ४३ वर्षको थियो ।

त्यसको १० वर्षसम्म पनि कोरिया जापानको सैनिक र आर्थिक खेलमैदान नै भयो । तर जापानको कोरियाली भूमिको अधिपत्य छोटो समयसम्म मात्र रह्यो । दोश्रो विश्वयुद्धको अन्त्यतिर अमेरिकाले जापानको हिरोसीमा र नागासाकीमा परमाणु बमद्धारा हमला गरेपछि रसिया कोरिया प्रवेश गर्यो ।

जापानले दोश्रो विश्वयुद्ध पछि संयुक्त फौजहरुसँग सर्मपण गरेपछि कोरियाली भूमिमा जापानको अधिपत्य सन् १९४५ मा सकियो ।

त्यसपछि कोरियाली राजनैतिक समिकरणले नयाँरुप लिँदै थियो । तब अमेरिकाले कोरियामाथि सोभियत संघको अधिपत्यको विरुद्धमा कदम लिन थाल्यो ।

यस कदम अनुरुप अमेरिकीहरुले क्रुरतापूर्वक कोरियाको विभाजन गराए, जहाँ रसिया र अमेरिकी अधिपत्यका भूभागहरु दुईवटा चिरा पारेर टुक्राइयो । रसियालाई यो विभाजन मान्य भयो र कोरिया औपचारीक रुपमा दुई टुक्रा भयो । अमेरिकीद्धारा शासित भूभागको राजधानी अमेरिकी बाहुल्यता भएको सियोलमा बनाएर उक्त टुक्रालाई दक्षिण कोरिया भनियो ।

हुन त यो विभाजनपछि पनि कोरियाको एकताका प्रयास नभएका हैनन्, तथापि अमेरिका र रसियाको बढ्दो दुरीका कारण यी दुई टुक्राहरु एक हुन सकेनन् । सन् १९४७ मा संयुक्त राष्ट्र संघमा कोरियाली भूमिमा स्वतन्त्र निर्वाचन गराउने र एकता गराउने प्रस्ताव लिएर अमेरिका गएको थियो ।

यस प्रस्ताव अनुरुप कोरियाली भूमिबाट वैदेशिक सैनिकहरु पनि हटाउने नियम थियो । सोभियत यूनियन अर्थात् रसियाले यो प्रस्तावलाई ठाडै अस्वीकार गर्यो र यसविरुद्ध भिटो पनि प्रयोग गर्यो ।
अमेरिकाले आफ्नो आधिपत्य भएको दक्षिणी कोरियामा निर्वाचन गरायो र सिगम्यान रिपब्लिक अफ कोरियाको प्रथम निर्वाचित राष्ट्रपति बन्न पुगे ।

तर यता उत्तर कोरियामा भने निर्वाचन हुन पनि पाएन र नयाँ शासकहरुको उदय भयो । त्यहाँ कम्युनिष्ट नेता किम इल सुङ शक्तिमा आए । अमेरिका दक्षिण कोरियालाई क्रमशः निर्वाचित सरकारको हातमा छाडेर विदा भयो तर उत्तरमा भने कम्युनिष्टहरुको प्रभाव बढ्दै गयो ।

यसरी एउटा कोरिया टुक्रिएर दुइवटा हुनपुग्यो । उत्तरी र दक्षिण कोरिया दुबैको सरकारले आफूलाई कोरियाको आधिकारीक सरकार बताएपनि कोरियाली भूभाग राजनैतिक, आर्थिक र बैचारीकरुपमा नमिल्ने गरि फुटिसकेको थिए । सन् १९५० मा सोभियत युनियनले किम इल सुङलाई दक्षिणमा गएर आक्रमण गरि विजय हुन निर्देशन दिए । यस युद्धमा दक्षिण कोरियाले लगभग हारिसकेको थियो जब संयुक्त राष्ट्र संघले यसलाई उत्तर कोरियाको अवैधानिक कदम ठहर्याएर उत्तर विरुद्ध सैन्य कारवाही अगाडी बढायो ।

त्यसपछि भाग्न भ्याएका उत्तरी सैनिकहरु चीनको बाटो हुँदै घर फर्किए । सन् १९५३ को सन्धि अनुरुप कोरियालाई औपचारीक रुपमै दुई राष्ट्रका रुपमा मान्यता दिइयो । कोरियन युद्धमा करिब २५ लाख मान्छेहरु मारिएको दर्दनाक इतिहास छ ।

सन् १९५३ को सन्धिमा कुनै पनि शान्ति सन्धि या कदम रहेको छैन । प्राविधिक र व्यवहारीक रुपमा कोरियाहरु अझै पनि युद्धमै छन् । उत्तर कोरियाले परमाणु हतियारमा महारथी हासिल गरेको छ र दक्षिणी भूभाग छुटेकोमा अमेरिका लगायत संयुक्त राष्ट्र संघलाई दोष दिँदै आएको छ ।

अहिलेका उत्तरका शासक किम जोङ इल भने किम इल सुङका नाती हुन् । उत्तर कोरियामा जहानियाँ शासन चलिरहेको छ । विभिन्न देश र समाचारले उत्तर कोरियामा त्यहाँका जनताको जीवन यस्तो छ या त्यस्तो छ भनेर अनुमान गरे पनि उत्तरमा वास्तवमा कस्तो छ भन्ने कुरा यर्थाथरुपमा कसैलाई थाहा छैन ।

यी दुबै कोरियाहरु बीचमा डिमीलिटराइज जोन भनिन्छ, नाम अनुसार यस क्षेत्रमा सैनिक हुन नपर्ने हो तथापि विश्वमै सबैभन्दा धेरै हतियार र सैनिक भएको क्षेत्र यसै जोन हो । कुनबेला के हुन्छ कसैलाई थाहा हुँदैन । आशा गरौं उत्तर र दक्षिण कोरियाको भविष्यमा एकता हुनेछ र विश्वमा शान्ति आउनेछ ।