नाक बन्द भइरहनुका कारण

१. नाकको हड्डी बाङ्गो

नाकको दुई वटा प्वाललाई छुट्याउने एउटा पर्खाल हुन्छ, जो कुरकुरे हड्डीले बनेको हुन्छ । बाहिरबाट झट्ट हेर्दा सामान्य देखिएपनि यो खासमा भने बाङ्गोटिङ्गो हुन्छ । यसलाई मेडिकल भाषामा डिभिएटेड नेजल सेप्टम (डिएनएस) भनिन्छ ।

यस्तो समस्या हुनुमा ९० प्रतिशत कारण जन्मजात नै हुन्छ । जस्तो, उल्टो बच्चा जन्मिदा (टाउकोबाट नभई खुट्टातर्फबाट), जन्मदाँ शिशुको नाक थिचिएमा पनि यस्तो हुनसक्छ । त्यसैगरी पछि नाकमा चोटपटक लागेर नाकको हड्डी बाङ्गो हुनसक्छ ।

२. नाकभित्र मासु पलाउने (न्याजल पोलिप)

नाकभित्र मासु पलाएर पनि नाक बन्द भइरहने समस्या हुन्छ । यसलाई सामान्य भाषामा पिनास भनिन्छ । पिनास पनि दुई किसिमको हुन्छ । एउटा मासु पलाएर हुने र अर्को सामान्य कारणले ।

मासु पलाएर हुने पिनासलाई न्याजलपपोलिप भनिन्छ । नाकभित्र मासु पलाएको हो वा होइन भनेर इन्डोस्कोपी गरेर हेर्नुपर्ने हुन्छ । यदि मासु पलाएको छ भने उपचार गर्नुपर्छ ।

३. नाकको क्यान्सर

नाकभित्रको क्यान्सर भएमा पनि सास फेर्न कठिन हुन्छ । खासगरी साइनर नेजलमा क्यान्सरको जोखिम हुन्छ ।

यदि नाकको क्यान्सर भएको छ भने बारम्बार नाक बन्द हुने, नाकबाट रगत आउने, अनुहारको आकृतिमा परिवर्तन हुने, आँखा बाहिर निस्कने, मुखभित्रको तालु तल झरेको जस्तो हुने लक्षण देखिन्छ । अहिलेसम्मको घटनालाई हेर्दा प्राय यस्तो क्यान्सर ५० बर्षदेखि माथिको उमेर समूहमा बढी देखिएको छ ।

४. एडिनोइडमा समस्या

एडिनोइड नाक भित्रको पछाडि भागमा हुने तन्तुको समूह हो । मान्छेको उमेर बढ्दै जाँदा यसको आकार पनि घट्दै जानुपर्ने हुन्छ । तर, कतिपय अवस्थामा त्यस्तो हुँदैन । त्यस अवस्थामा बारम्बार नाक बन्द भइरहने हुन्छ । सुत्दा घुर्ने, सास फेर्न नसकेर सुतेको अवस्थामा अचानक ब्युँझने हुनसक्छ ।

-डा.ओमप्रसाद यादव (नाक, कान तथा घाँटीका सिनियर शल्यचिकित्सक)