काठमाडौँ । नेपालजस्तै समस्या भएको अफ्रिकाको अर्को देश हो केन्या । विगत केहि वर्षदेखि नेपालमा विद्युतको समस्या समाधान हुँदै गएको देखिपनि नेपालमा अझै ठूलो संख्यामा रहेको भूगोल र जनसंख्या बिजुलीको प्रयोगबाट बञ्चित रहेको तथ्याङ्क रहेको छ । विद्युत प्रसारण लाइन नहुनु, नेपाल सरकार तथा यसका निकायमा रहेका मानिसहरुलाई प्रसारण लाइन बनाउने चासो नहुनु लगायतका कारणले गर्दा नेपालको ठूलो जनसंख्या अझैं पनि उज्यालो र उर्जाबाट बञ्चित हुनुपरेको हो । जनतालाई नेपालको जस्तै समस्या भएको अफ्रिकी देश केन्या हो ।

त्यही देश केन्याको गाउँमा बिजुली नपाएर वाक्क दिक्क भएका एक युवाले गाउँ घरमै पाइने सरसमानहरुको प्रयोग गरेर बिजुली निकाली गाउँलाई उज्यालो बनाएका छन् । केन्याको त्यो गाउँ रातमा अहिले अरु गाउँभन्दा उज्यालो देखिन्छ । त्यो गाउँका विद्यालय जाने उमेरका बालबालिका अहिले रातिपनि उज्यालोमा बसेर पढ्न रमाउँछन् ।

 

गाउँलाई यस्तो रमणीय बनाउने युवाको नाम हो जोन मागिरो । सिर्जनशील युवा जोन मागिरो आफू २१ वर्षको हुँदा गाउँमा बिजुलीको उज्यालो नपाएर वाक्क दिक्क भएका थिए । उनी आफ्नो जस्तै दिक्दारीबाट नयाँ पिढीलाई कसरी मुक्त गर्न सकिन्छ ? भनेर खोजीनीतिमा लागे । कवाडीमा फालिने वा बेचिने धातुका समान तथा साइकलका पाटपूर्जाको प्रयोग गरेर खोलामा गइ उनले बिजुली निकाल्ने परिक्षण गर्न थाले ।

निरन्तर परिश्रमको कारण उनी साइकलको डाइनोमा प्रयोग गरेर ऊर्जा निकाल्न सफल भए । उनी भन्छन, ‘मैले म, मेरो परिवार र समुदायको जीवनलाई साइकलको डाइनोमा प्रयोग गरि परिवर्तन गर्न सक्छ भन्ने कुरा पत्ता लगाए ।’ जीवन परिवर्तन गर्न सकिन्छ भन्ने कुरा पत्ता त लगाए तर उनलाई अर्को समस्या आइपर्यो । साइकलको डाइनोमा प्रयोग गरि उत्पादन हुने ऊर्जा ०.५ वाट मात्रै थियो जुन ऊर्जा उनको परिवारको लागि समेत पुग्ने जति पनि भएन ।

पछि उनले पुरानो कारका अल्टरनेटर, चुम्बक र अरु पुराना धातुका पाटपुर्जाहरुको प्रयोग गर्दै स्थानीय खोलामा जडान गरेर पुरै गाउँलाई पुग्ने बिजुली निकाल्न सफल भए । उनले त्यो बिजुली उनका गाउँघर छर छिमेकमा समेत पुर्याए । अहिले उनको कम्पनीले ७५० घरधुरीलाई पुग्ने बिजुली उत्पादन गरिरहेको छ । उनको कामको कारण आफ्नो गाउँमा उनी सम्मानित छन् । गाउँमा मात्रै सम्मानित होइन मागिरो आजभोलि गाउँ उज्यालो बनाउने युवा भनेर संसारभर चर्चित भएका छन् ।

 

उनको गाउँले महिला बिट्राइस वाइरिम भन्छिन,‘मागिरोको विजुलीले म, मेरो परिवार र खासगरी बालबालिकाहरुलाई फाइदा दिएको छ ।’ एउटा भिडियोमा उनले अगाडी भनिन,‘मागीरोले हाम्रा लागि गाउँमा बिजुली निकाल्नु भन्दा पहिले उज्यालोको लागि हामी मट्टीतेलबाट बल्ने टुकी प्रयोग गथ्र्यौं जुन स्वास्थ्यको लागि हानिकारक थियो तथा त्यसले धुवा निकाल्थ्यो । त्यो समयमा त कहिलेकाहिँ घर नै जल्ला कि भन्ने डर हुन्थ्यो, अहिले ढुक्क र आनन्द छ ।’