☰
नेपाली कांग्रेसको १४ औं महाधिवेशनले केवल प्राविधिक नेतृत्व दिने भएको छ । तामझामका साथ काठमाडौंस्थित भृकुटीमण्डपमा आयोजित उद्घाटन सत्रदेखि महाधिवेशनको बन्दसत्र सम्मको प्रक्रियालाई नियाल्दा सारा क्रियाकलापले यही कुरा झल्काउँछन् । यो दुखको कुरा हो ।
उद्घाटन सत्रको समारोहमा कसैले पनि नेपाली कांग्रेसको महाधिवेशन वैचारिक होस् भनेर शुभकामना दिएनन् । संसदीय परिपाटी यस्तै हो वा नेपालमा वैचारिक नेता नभएर हो, शुभकाममना दिने कसैले पनि कांग्रेसको महाधिवेशन वैचारिक हुन नसकेकोमा चिन्ता प्रकट गरेनन् ।
बरु उक्त उद्घाटन सत्रमा उपस्थित सबै राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय नेताहरुले कोरा शुभकामना दिए । मञ्च पाएको मौकामा एकअर्कालाई केही रमाइला र मीठा शब्दमा घोचपेच गर्न पनि भ्याए । यो नेपाली राजनीतिक संस्कारमा अनौठो कुरा रहेन ।
काँग्रेस महाधिवेशनको केही दिन अघि मात्र एमालेले उसको १० औं पार्टी महाधिवेशन चितवनमा सजधजका साथ सम्पन्न गर्यो, विचारलाई स्थान नै दिएन । एमालेले महाधिवेशनमा न त बहुदलीय जनवादको बहस चलायो, न यसको समीक्षा गर्यो, न त समाजवादको बहस नै । यो महाधिवेशन प्राविधिक रुपमा नेतृत्व चयन गरेर सम्पन्न भयो ।
अहिलेको नेपाली कांग्रेसको १४ औं महाधिवेशनले पनि न त वीपी कोइरालाको समाजवाद बहसमा ल्याएको छ, न त अरु कुनै विचार नै ! बरु यसले विना विचारको ‘भोट हाल्ने’ र ‘जित्ने हार्ने’ प्राविधिक कुरालाई महाधिवेशनको सार मान्न थालेको छ । प्रजातन्त्रमा विचारको प्रतिस्पर्धा हुन्छ भन्ने सारभूत मान्यतालाई यसले तिलाञ्जली दिनपुगेको छ ।
१४ औं महाधिवेशनमा निकै रस्साकस्सी छ, त्यो पनि प्राविधिक रुपमा नेतृत्व हत्याउनका लागि मात्र । यदि नेपाली कांग्रेसले विपी पछिको यसको राजनीतिक इतिहासलाई समीक्षा गरेछ भने यसले विचार निर्माणमा यसको ध्यान पुर्याउनु पर्छ । विपीको भाषा सापटी लिने हो भने नेपाली कांग्रेस अहिले ‘ब्रेनले होइन, ब्रेडले बाँचिरहेको छ ।’ तर २०१५ सालमा दुइतिहाई बहुमतको सरकार हुँदा विपी कोइरालाले पार्टीभित्र बहस चलाएका थिए, ‘नेपाली काँग्रेस ब्रेडले होइन, ब्रेनले बाच्नुपर्छ ।’
नेपाली काँग्रेसको दुइतिहाई बहुमतको सरकार बनेपछि २०१५ सालमा काँग्रेसीजनले संसद हुने, राजदूत हुने, जीएम् हुने र जेमा पनि ‘राजनीतिक नियुक्ति मात्र खोज्ने र खाने’ कुरा मात्र गरिरहेकाले विपीले ‘ब्रेडमा होइन, ब्रेनमा ध्यान देऊ’ भनेका थिए । तर विडम्वना ! १४ औं महाधिवेशनसम्म आउँदा पनि नेपाली काँग्रेस ‘ब्रेड’बाट ‘ब्रेन’मा उक्लन सकेन ।
त्यसैले पनि नेपाली काँग्रेसको विकल्पमा धेरै प्रजातान्त्रिक पार्टीहरु खुल्न थालिसकेका छन् । यदि सक्छौ भने नेपाली काँग्रेस र यसको माहाधिवेशनलाई वैचारिक बनाऊ र त्यस सही मार्गनिर्देशन र अगुवाइका लागि पार्टीमा वैचारिक नेतृत्व प्रदान गर ।
